Bireysel olarak bir ev alıp satmak üzere olduğunuzda rayiç bedel kavramı ile karşılaşırsınız. Bu yazımızda rayiç bedel nedir ve rayiç bedel nasıl hesaplanır göreceğiz.
Bireysel olarak bir ev alıp satmak üzere olduğunuzda ya da arsanızı satışa çıkarmak istediğinizde rayiç bedel kavramı ile karşılaşırsınız. Emlak profesyonelleri de yatırım değeri belirlerken rayiç bedel konusu ile ilgilenir. Zira, rayiç bedel terimi gayrimenkul sektörünün en yaygın kullanılan terimlerinden biridir. Peki, konut rayiç bedeli nedir ya da arsa rayiç bedeli neyi ifade eder?
Gayrimenkul yatırımı yapmak isteyenlerin belki de ilk defa karşılaştığı bu kavram, yatırım sürecinde de satış öncesinde de büyük önem taşır. Bu konuda araştırma yapanlar için “Rayiç bedel nedir ve nasıl hesaplanır?”, sorularına yanıt verelim.
Rayiç Ne Demek?
Gayrimenkul alanında çok önemli bir terim olan rayiç bedeli açıklamadan önce rayiç kelimesinin anlamına bakalım. Rayiç kelimesi, Arapçadan dilimize yerleşmiştir. Türk Dil Kurumu literatüründe rayiç sözlük anlamı, bir para biriminin veya malın satış ve sürüm değeridir. Gayrimenkul sektöründe de rayiç kelimesi, bu karşılık ile anlam kazanır.
Rayiç Bedel Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
Sıklıkla “rayiç fiyat” şeklinde de ifade edilen bu terim, aslında bir güncel pazar değerine işaret eder. Arsa rayiç bedeli, ev rayiç bedeli, bina rayiç bedeli gibi farklı kategorilere ayrılır. Ancak temelde bu gayrimenkullerin güncel değerini ifade eden bir terim olarak kullanılır. Rayiç bedelin hesaplanmasında da birden fazla kriter etkilidir. Rayiç bedel konusunu ev, arsa, bina gibi farklı alanlar için değerlendirmek üzere daha detaylı olarak inceleyelim.
Rayiç Bedel Ne Demek?
Bir terim olarak sıklıkla kullanılan ve bazen de yanlış anlamda kullanılan rayiç bedelin kanun maddesi ile yapılmış tanımına bakalım. Rayiç bedelin tanımı, 1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanunu içerisinde mevcuttur. Buna göre “bir iktisadi kıymetin değerleme günündeki normal alım satım değeri”, rayiç bedelin tanımıdır.
Daha basit bir açıklama ile rayiç bedel, bir gayrimenkulün piyasa değeridir. Bir evin piyasa değeri, bir arsanın piyasa değeri, bir binanın piyasa değeri için kullanılan teknik terimdir. Başka bir deyişle söz konusu gayrimenkulün güncel alım satım değerine rayiç bedel denir. Burada, “Rayiç bedeli kim belirliyor?” sorusu akla geliyor.
Rayiç Bedeli Kim Belirler?
Rayiç bedel ya da piyasa değeri, resmi bir kurumca yapılan analiz ile belirlenir.
Her ilde valiliklere bağlı komisyonlar bulunur. Bu komisyonlar, gayrimenkullerin güncel piyasa koşullarındaki en düşük değerini belirlemek ile görevlidir. Peki, rayiç bedel belirleme komisyonları, rayiç bedeli neye göre belirler?
Rayiç Bedel Nasıl Belirlenir?
İllerdeki valilik rayiç bedel komisyonları, bazı kriterleri dikkate alarak bir değer belirler. Valilik rayiç bedel komisyonlarının dikkate aldığı kriterler aşağıdaki gibidir:
Gayrimenkulün yer aldığı şehir
Gayrimenkulün yer aldığı semt
Gayrimenkulün çevresinde bulunan sosyal imkanlar
Ulaşım noktalarına yakınlık
Binanın yıpranma payı
Rayiç Bedelde Yıpranma Payı Ne Demek?
Gayrimenkuller için rayiç bedeli belirlenirken, yukarıdaki maddelerde de yer aldığı üzere, binanın yıpranma payı göz önüne alınır. Burada, bina inşaatının tamamlandığı tarih ile gayrimenkul satışının yapıldığı tarih arasındaki süre önemlidir. Arada 1 yıldan fazla süre varsa rayiç bedelinden %2 yıpranma payı düşülür.
Tapu Rayiç Bedeli Nasıl Öğrenilir?
Tapu rayiç bedelini online olarak öğrenebilirsiniz. Öncelikle il valilik komisyonları tarafından belirlenen bedeller esas olmak üzere belediyelerden rayiç bedel bilgisi alınır. Gayrimenkul rayiç bedel sorgulaması için belediyelerin online hizmetlerinden yararlanılabilir. Bu işlem yapılırken genellikle kullanıcıdan gayrimenkulun bulunduğu bölge ve yaşı gibi bilgileri girmesi istenir.
Arsa Rayiç Bedeli Nasıl Öğrenilir?
Arsa rayiç bedel sorgulaması, e-Devlet üzerinden yapılır. Burada yer alan “Tüm Belediye Hizmetleri” sekmesinden arsa rayiç bedeli öğrenilir. Arsa rayiç bedelini öğrenmek için arsanın bulunduğu mahalle, sokak adı gibi bilgiler gereklidir.
Bir Evin Rayiç Bedeli Nasıl Hesaplanır?
Belediyenin belirlediği rayiç bedel, ilgili konut ya da arsa ile ilgili birden fazla bilginin dikkate alınması ile ortaya çıkar. Peki, bir evin rayiç bedeli nasıl hesaplanır?
Rayiç bedeli hesaplamasında bölge, çok önemli bir faktördür. Bu nedenle ev için rayiç bedel hesaplanırken gayrimenkulün bulunduğu bölgedeki en az 3 evin rayiç bedeli dikkate alınır. Ayrıca söz konusu 3 evin metrekareleri de dikkate alınır. Ardından da ev tapu rayiç bedeli belirlemek üzere aşağıdaki adımlar izlenir:
Rayiç bedeli belirlenecek semtte bulunan üç adet gayrimenkulün rayiç bedelleri toplanır.
Söz konusu olan 3 evin metrekareleri toplanır.
Toplam rayiç bedel, toplam metrekareye bölünür.
Çıkan sonuç, rayiç bedeli belirlenmek istenen gayrimenkulün metrekaresi ile çarpılır. Bu işlemlerin sonucu, metrekare başına çıkan rayiç bedeli ifade eder.
Bölgedeki şehirleşme yoğunluğu, sosyo ekonomik durum ve piyasalardaki arz-talep dengesi de rayiç bedele etki edebilir.
Rayiç bedel bilgisi konusunda Endeksa rehberliğine güvenebilirsiniz. Yatırım danışmanlığı bilgisi ve tecrübesini yapay zeka ile birleştiren Endeksa, bu alanda aklınıza takılan sorulara net yanıt alabileceğiniz bir teknoloji sunuyor. Endeksa paketleriyle konut ve arsa değerleme raporları alabilirsiniz. Değer ve demografi analizi, emsal analizi, konut değeri risk takibi gibi pek çok hizmete kolay bir şekilde ulaşabilirsiniz.
