Emlak sektöründe kullanılan birçok emlak terimi mevcuttur. Bu yazımızda, emlak sektöründeki en çok aratılan ve merak edilen çeşitli gayrimenkul terimlerine değiniyor olacağız.
Emlak sektöründe kullanılan birçok emlak terimi mevcuttur. Ev satın alma, gayrimenkul kiralama, devremülk işlemleri gerçekleştirme gibi işlemlerde sık sık karşımıza çıkan emlak terimleri ve anlamları, sektöre aşina olmayan kişiler tarafından merak edilmektedir. Bu yazımızda, emlak sektöründeki en çok aratılan ve merak edilen çeşitli gayrimenkul terimlerine değiniyor olacağız.
Amortisman
Amortisman, gayrimenkullerin zaman ve kullanım şekline bağlı olarak ortaya çıkan yıpranma payı anlamına gelmektedir. Emlak piyasasındaki amortisman kullanımı, kiraya verilmiş olan bir konutun giderini karşılama süresi olarak özetlenebilir.
Bir gayrimenkulün amortisman değeri, çeşitli faktörlere bağlı olarak yıllar içinde değişkenlik gösterebilmektedir. Amortisman hesaplaması yapılırken taşınmazın satın alındığı zamandaki değeri baz alınmaktadır. Mevcut değer, tahmini ya da belirlenmiş olan kira ücreti ile çarpılıp on ikiye bölünerek emlak amortismanı hesaplanır.
Hisseli Tapu
Hisseli tapu, tapu sahibinin birden fazla kişi olduğu durumlarda kullanılan bir emlak terimidir. Hisseli tapuda, ilgili taşınmazın tüm sahiplerinin kişisel bilgileri hissedar belgesinde yer almaktadır. Hissedar sahiplerinin kaç kişi olduğunu belgeleyen tapu belgesi, tüm malikleri içermelidir. Ancak maliklerin gayrimenkulün hangi bölgesinde hak sahibi olduğu bilgisi, tapu belgesinde yer almamaktadır.
Mülkiyet Hakkı
Mülkiyet hakkı; taşınır ya da taşınmaz bir mala yönelik olarak, eşya sahibine kullanma ve yararlanma yetkisi veren mutlak bir hak anlamına gelmektedir. Ayni bir hak olan mülkiyet hakkı, hukuk düzeninin sınırları içerisinde kullanılmaktadır. Mülkiyet hakkına sahip olan bir kimse, ilgili eşyanın bütünleyici parça ve eklentilerinin de sahibi olur.
Kat Mülkiyeti
Kat mülkiyeti, bir taşınmazın bölümlerinin hangi amaçla kullanılacağına dair kişiye mülkiyet ve kullanım hakkı veren resmi bir belgedir. Türkiye Büyük Millet Meclisinde 23 Haziran 1965’te kabul edilen ve 2 Ocak 1966’da yürürlüğe giren 634 sayılı Kat mülkiyeti kanunu, konu hakkındaki başlıca yasadır. Kat mülkiyetinin alınabilmesi için ilgili taşınmazın inşaatının bitmiş olması ve iskân belgesi alınması gereklidir.
Alım Satım Sözleşmesi
Alıcı ve satıcı arasında yapılan sözleşme alım satım sözleşmesi olarak adlandırılmaktadır. Mal mülkiyetinin devredilmesi adına gerekli olan bu belgede, alıcının satın aldığı mal için ödediği ücret bilgisi bulunur. Satışı yapılan malın alıcıya teslim edildiğini belgeleyen alım satım sözleşmeleri, bahsi geçen mal ve mülklerin devredilme işlemine resmiyet kazandırmaktadır.
Emlak Danışmanı
Emlak danışmanı ya da gayrimenkul danışmanı; konut, arsa ve benzeri taşınmazların alım satım, kiralama, devremülk gibi işlemlerini hukuksal zemin çerçevesinde gerçekleştiren kişilere verilen mesleki unvandır.
Emlak danışmanları, özel şirketlere bağlı olarak çalışabildikleri gibi bireysel olarak da mesleki faaliyetlerini yürütebilmektedir. Müşteriler ile yakın iletişim kurarak gerekli tüm işlemleri gerçekleştiren emlak danışmanları, gayrimenkul piyasasını yakından takip ederek güncel bilgilerle hareket etmektedir. Siz de Endeksa ile alanında uzman gayrimenkul danışmanları arasında yerinizi alabilirsiniz.
Tapu
Tapu, bir taşınmazın özelliklerini, yüzölçümünü, numarasını, konum ayrıntılarını ((il, ilçe, mahalle, ada, parsel) ve malın sahibi olan hak sahibi kişiye dair bilgileri içeren resmi bir belgedir. Tapu Sicil Müdürlüğü tarafından verilen tapu belgesi, ilgili malın sahipliğini ifade etmekte ve birden fazla çeşitte olabilmektedir. Tapu çeşitleri hisseli tapu, kat mülkiyetli tapu ve kat irtifaklı tapu olarak üç ayrı gruba ayrılır.
Tapu Sicili
Tapu sicili, bir taşınmaz malın ya da taşınmaza bağlı hakların sahibinin, taşınmazın konum bilgilerinin, yüz ölçümünün gösterildiği çeşitli defterler ve belgeler bütünü anlamına gelmektedir. Bir taşınmaz mal üzerinde hak anlaşmazlığı ortaya çıkarsa tapu sicili belgesi devreye girer ve mal sahibinin hakkı ispat edilir.
Özel mülkiyet arazileri, arsalar, dükkanlar, iş merkezleri ve konutlar gibi gayrimenkuller tapu siciline kaydedilmektedir. Kişinin mal üzerindeki haklarının koruyucusu olan tapu sicili belgesi, ortaya çıkabilecek hukuksal süreçlerde kanıt niteliği taşımaktadır.
Gayrimenkul Değerleme
Gayrimenkul değerleme ya da ekspertiz faaliyeti, ilgili gayrimenkulün gerçek değerini objektif ölçütlere dayanarak belirleme anlamına gelmektedir. Bir taşınmazın değerini ve bu değere bağlı olarak ortaya çıkan hakların tespitini yapan gayrimenkul değerleme, bağımsız ve tarafsız bir şekilde çalışan gayrimenkul değerleme uzmanları tarafından gerçekleştirilmektedir.
Bir konutu satma ya da kiralama gibi işlemler yapılmak istendiğinde, konutun gerçek değerinden emin olabilmek adına gayrimenkul değerlemeye başvurulmaktadır. Endeksa ile gayrimenkul değerleme ve lokasyon analizi gibi çeşitli hizmetleri tüm Türkiye için alabilirsiniz.
Gayrimenkul Değerleme Uzmanı
Gayrimenkul değerlendirme uzmanı; bir gayrimenkulün, gayrimenkul projesinin ya da bir gayrimenkule bağlı olan hak ve avantajların gerçek değer tespit işlemini yapan kişi anlamına gelir.
Uzmanlar, konut, arsa gibi taşınmazların güncel/gerçek değer analizini bağımsız ve profesyonel bir şekilde gerçekleştirmektedir. Gayrimenkul değerleme uzmanları, taşınmazın özelliklerini, yapı malzemelerini, bulunduğu konum kaynaklı avantaj ve dezavantajları kapsamlı bir analiz sürecinden geçirerek gerçek değer tespitinin yapılmasını sağlamaktadır.
İmar Planı
İmar planı, inşaat faaliyetlerinin gerçekleşeceği alana dair tüm özellikleri ve detayları içeren plandır. İmar adaları ve parsel parçaları, imar planının bütününü oluşturmaktadır. İmar planları, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak iki ana başlığa ayrılmaktadır.
İntifa Hakkı
İntifa hakkı, en basit tabir ile başka bir kimsenin malından yararlanma olarak özetlenebilir. Hukuksal bir terim olarak karşımıza çıkan ve emlak piyasasında da denk geldiğimiz intifa hakkı, ayni bir hak olarak da bilinmektedir. Diğer haklardan farklı olarak, hak sahibi kişinin ölümüyle sona erer ve mirasçılara geçmez. İntifa hakkı geçerli olduğu müddetçe eşyanın asıl sahibi olan malik, taşınmazı kiraya veremez ve satamaz.
İfraz
Belirli bir toprak parçasının parsellere ayrılması işlemi ifraz olarak adlandırılmaktadır. Tek parça olarak kayıtlı olan bir alanı çoklu parsellere bölmekle ortaya çıkan ifraz işlemi, ilgili toprak parçasının imar planına uygun olarak parçalara ayrılması şeklinde gerçekleşmektedir.
Devremülk
Yılın farklı dönemlerinde farklı kişiler tarafından satın alınan ve genellikle sezonluk olarak kullanılan alanlar devremülk gayrimenkul olarak nitelendirilir. Devremülk işlemi gerçekleştirerek bir yeri satın almak, yalnızca kısa bir süreliğine ilgili taşınmazın kullanım haklarına sahip olduğunuz anlamına gelmektedir. Belirlenmiş bir tarihten sonra taşınmazın kullanım hakları diğer hak sahiplerine geçmektedir. Devremülk yapılar, devamlı olarak bir yerde konaklamak istemeyen ve sık seyahat eden kişilerin tercihi olmaktadır.
Emlak Beyanı
Emlak beyanı, bir taşınmazın kime ait olduğunun ispatlanması olarak tanımlanır. Bir gayrimenkul (konut, iş merkezi, ofis, arsa, arazi) satın alınıp tapu işlemi gerçekleştikten sonra bir sene içerisinde emlak beyanının verilmesi gerekir. Emlak beyanı başvurusu, gerekli belgelerin tamamlanmasının ardından belediyeye yapılması gereken bir başvuru türüdür. Emlak beyanı verildikten sonra ilgili taşınmaz, vergilere tabi tutulmaktadır.
Emlak Vergisi
Emlak vergisi, herhangi bir taşınmaz gayrimenkule sahip olan kişilerin senede bir ya da iki seferde ödeyeceği, taşınmaz mülkiyet sahipliği için devlete verdiği vergidir. Emlak vergisi, bahsi geçen gayrimenkulün bulunduğu bölgedeki belediyeye ödenmektedir. Vergilerin ödenmemesi durumunda ev sahiplerine cezai işlem uygulanmaktadır.
İskân
İskân, inşaatı biten ve tamamlanmış olan bir yapının kullanım izni olarak tanımlanmaktadır. Bir binanın iskana sahip olması, belediyenin tüm denetleme ve kontrollerini başarıyla geçerek oturum izni almaya hak kazandığı anlamına gelir. Binanın projeye uygun olarak yapılmış ve tamamlanmış olması, herhangi bir ihlalin bulunmaması, gerekli harç ve vergilerin ödenmesi konutun iskana sahip olabilmesi için gerekli olan başlıca kriterlerdir.